آشنایی با منسوجات حلقوی

بافندگی حلقوی یکی از روش های تولید پارچه است که با تشکیل حلقه ها و عبور این حلقه ها از داخل هم، بافت و ساختار پارچه ایجاد می‌گردد و به همین دلیل به بافت حلقوی شناخته می‌شود. تولید منسوجات به روش حلقوی که به کشباف یا گردبافی نیز شناخته می‌شود، یکی از قدیمی ترین روش های تولید منسوجات و پوشاک است که در ابتدا با استفاده از قلاب و یا سوزن های قلاب مانند انجام می‌شد و این روش همچنان به عنوان هنرهای دستی شناخته می‌شود. در این سری از مقالات شرکت نفیس نخ همراه ما باشید تا به بررسی آشنایی با منسوجات حلقوی بپردازیم. نویسنده: الهام محمدی

بافت حلقوی

در بافت تاری – پودی دو دسته نخ به‌صورت عمود بر یکدیگر در هم تنیده می‌شودکه به راحتی از هم باز نمی‌شوند، اما در بافت حلقوی پودی تنها با یک نخ که درهم حلقه می‌شوند بافته می‌شود و به راحتی با کشیدن سر آن نخ می‌توان بافت را شکافت.

ساختار بافت تاری – پودی

در این نوع بافت با ایجاد حلقه و عبور نخ از آن حلقه و تکرار آن، ردیف های نخ حلقه ایجاد شده و بافت تکرار می‌شود. در شکل زیر یک نمونه بافت حلقوی از نظر ظاهر و باز شدن نخ، با پارچه تاری پودی مقایسه شده است. یکی از قدیمی ترین نمونه های بافت حلقوی پودی جورابهایی است که مربوط به هنر دست مسلمانان است که در موزه ای در لندن نگهداری می‌شود و در شکل زیر نشان داده شده است.

نمونه های بافت حلقوی پودی در گذشته

اما اولین ماشین بافنگی حلقوی که سبب افزایش سرعت و دقت بافت شد، در قرن شانزدهم میلادی توسط ویلیام لی انگلیسی اختراع گردید و روند توسعه و بهبود آن به سرعت ادامه یافت. روند توسعه به سبب جذابیت و کارایی بالای بافت های حلقوی همچنان ادامه دارد.

بیشتر مطالعه کنید: منسوجات هوشمند را بشناسیم

انواع بافت‌های حلقوی

به طور کلی بافندگی حلقوی از نظر روش بافت و نیز کاربردهای نهایی به دو دسته بافندگی حلقوی پودی و بافندگی حلقوی تاری تقسیم می‌گردد:

بافندگی حلقوی پودی

در حلقوی پود تشکیل ردیف حلقه ها در جهت افقی است. این روش بافت می‌تواند با یک نخ نیز انجام شود. اما امروزه ماشین های بافندگی حلقوی تاری به جهت افزایش سرعت بافت، از تعداد زیادی نخ به طور همزمان استفاده می‌کنند. بافت حلقوی پودی می‌تواند با استفاده از دستگاه های بافت تخت و یا دستگاه های گردبافی انجام شود. در شکل زیر نمونه این دستگاه ها نشان داده شده است.

بافندگی حلقوی پودی

در شکل زیر یک نمونه روش ایجاد حلقه های بافت(الف) و ساختار بافت حلقوی پودی با چند بوبین نخ (ب)، و نیز پارچه بافته شده در این سیستم (ج) نشان داده شده است.

منسوجات حلقوی

بافندگی حلقوی تاری

در بافندگی بافت حلقوی تاری که به تریکو بافی نیز شهرت دارد، تشکیل حلقه های بافت در جهت طول پارچه می‌باشد که البته با حلقه‌های کناری نیز اتصال میابند. به همین خاطر مثل تارها در بافتگی تاری پودی، به تعداد زیادی سرنخ برای این نوع بافت نیاز است. تعداد سرنخ‌ها دراین نوع بافت مشابه بافندگی تاری پودی، به عرض پارچه و تراکم حلقه ها بستگی داشته و برای تامین این تعداد زیاد سرنخ، از چله های مخصوصی استفاده می‌گردد. در شکل زیر نمایی از یک ماشین بافندگی تاری (تریکو بافی) نشان داده شده است.

دستگاه بافندگی حلقوی تاری

همچنین در شکل زیر مکانیسم تشکیل حلقه ای بافت تاری (الف)، نمونه اتصال حلقه های بافت تاری ( ب) و نمونه پارچه بافت تاری (ج) نشان داده داده است.

مکانیسم تشکیل حلقه ای بافت تاری

کاربردهای بافندگی حلقوی

با توجه به قابلیت کشسانی حلقه ها در بافت حلقوی به ویژه حلقوی پودی، شناخته شده ترین کاربرد این نوع منسوجات، تولید پوشاک جذب از جمله جوراب و البسه استرچ ورزشی است. اما امروزه با توجه به تنوع سیستم ها و روش های بافت حلقوی، کاربردهای بسیار مختلفی نیز برای این منسوجات ایجاد شده است. از جمله می‌توان به تولید انواع پوشاک مردانه و زنانه، منسوجات خانگی، منسوجات کشاورزی، منسوجات کیف و کفش، منسوجات خودرویی، منسوجات ساختمانی، منسوجات حفاظتی، و حتی بافت برخی ملزومات خاص پزشکی اشاره نمود.

برای اطلاع از انواع بافت در پارچه کلیک کنید

در منسوجات پزشکی، طیف وسیعی از بافتهای حلقوی به عنوان پوشش های دست و پا، انواع زخم پوش‌ها، انواع آتل بندی و کاربردهای ارتوپدی، و کاربردهای پیشرفته در داخل بدن از این منسوجات استفاده می‌گردد. در شکل زیر، شماتیکی از برخی کاربردهای منسوجات حلقوی نشان داده شده است.

کاربردهای بافندگی حلقوی

منابع و مراجع:

Ghosh, Subrata, Roopam Chauhan, and Sukumar Roy. “Mechanics of loop formation in plain weft knitting machinery.” Advanced Knitting Technology. Woodhead Publishing, 2022. 67-93.

Choi, Wonseok, and Nancy B. Powell. “Three-dimensional seamless garment knitting on V-bed flat knitting machines.” Journal of Textile and Apparel, Technology and Management 4.3 (2005): 1-33.

Bueno, Marie-Ange, and Brigitte Camillieri. “Structure and mechanics of knitted fabrics.” Structure and mechanics of textile fibre assemblies. Woodhead Publishing, 2019. 61-107.

Salopek Čubrić, Ivana, et al. “Material and structural functionalization of knitted fabrics for sportswear.” Materials 15.9 (2022): 3306.

Ahmed, Usman, Tanveer Hussain, and Sharjeel Abid. “Role of knitted techniques in recent developments of biomedical applications: A review.” Journal of Engineered Fibers and Fabrics 18 (2023): 15589250231180293.

https://www.xdknitmachinery.com/types-of-knitting-machines/

بافندگی، تالیف: میررضا طاهری اطاقسرا، محمدجواد نعمتی شمس آباد، سعید شهسوارزاده، نوید سید غلامی موسوی، رضا هنریار، علی اصغر علیجانی، شرکت چاپ و نشر کتابهاي درسي ایران “سهامي خاص” ، چاپ پنجم 1401