انواع نخ و طبقه بندی آن

برای درک انواع نخ و طبقه بندی آن باید با تعریف کلی آشنا شویم. نخ یا yarn به عنوان تعریف اولیه، می‌توان گفت: رشته ای پیوسته از الیاف نساجی که در هم پیچیده شده و برای مرحله بعد یعنی بافندگی (گردبافی و تاری-پودی) استفاده می شود. نخ می تواند از یک یا چند لا تشکیل شده باشد.

ازدیاد طول و استحکام کمتری دارد و… . در این سری از مقالات نفیس نخ قصد داریم بیشتر با انواع نخ و طبقه بندی آن آشنا شویم، همراه ما باشید. تهیه و تنظیم: نادیا رحیمی تنها

نخ چیست؟

نخ (Yarn) به عنوان تعریف اولیه Yarn، می‌توان گفت “رشته ای پیوسته از الیاف نساجی که در هم پیچیده شده و برای مرحله بعد یعنی بافندگی (گردبافی و تاری-پودی) استفاده میشود. رشته (Thread) رشته‌ای پیوسته از دو یا چند لا نخ که در آن نخ‌ها به هم تابیده و یا در هم تنیده می‌شوند و در سوزن دوزی و پارچه بافی استفاده می شود.

شاید برای شما جالب باشد بیشتر که راجع به الیاف پلی استر بدانید

تفاوت Yarnو Thread

هر Thread از Yarn ساخته شده است. بنابراین Thread  می تواند به yarn اشاره کند، اما yarn نمی تواند به Thread اشاره داشته باشد. تفاوت های اصلی بین Yarn و Thread به شرح جدول است:

انواع نخ کدام اند؟

به طور کلی نخ را می توان به دو دسته اصلی طبقه بندی کرد:

• نخ های ریسیده شده کوتاه (Staple)
• نخ های یکسره فیلامنتی (Filament)

نخ های ریسیده شده کوتاه (Staple)

نخی که از بهم تابیدن الیاف کوتاه تهیه شده باشد، تحت عنوان نخ Staple یا Spun شناخته می شود.

این محصول می تواند به زیرگروه هایی نیز طبقه بندی گردد، بر اساس تعداد لا، با توجه به پایه های مختلف می‌توان آن را به زیر شاخه های مختلفی طبقه بندی کرد:

• نخ های تک لا: چنانچه از عنوان مشخص است، ساختار این نخ ها اعم از کوتاه ریسیده شده یا یکسره، تنها از یک لا تشکیل شده است.
• نخ های چند لا: این نخ ها از نوع کوتاه ریسیده شده و یا یکسره، در ساختار خود از چند لا نخ که بهم تابیده و یا چندلا شده اند، تشکیل شده است.

نخ چند لا

نخ بر اساس جهت تاب دهی به چند دسته تقسیم میشوند؟

بر اساس جهت تاب دهی نیز می توان نخ را به سه دسته تقسیم بندی نمود:

• نخ های تابیده در جهت S: چنانچه نخ های ریسیده شده در جهت ساعتگرد تابیده شوند تحت عنوان نخ های S تاب شناخته می شوند. دلیل این نامگذاری، زاویه ایجاد تاب در ظاهر نخ است که تدایی کننده شکل حرف S انگلیسی است.
• نخ های تابیده در جهت Z: چنانچه نخ های ریسیده شده در جهت پاد ساعتگرد تابیده شوند تحت عنوان نخ های Z تاب شناخته می‌شوند. دلیل این نامگذاری، زاویه ایجاد تاب در ظاهر نخ است که تدایی کننده شکل حرف Z انگلیسی است.
• نخ های فاقد تاب یا صفرتاب: چنانچه نخ دارای تاب نباشد به آن نخ صفرتاب می گویند. این نوع نخ ممکن است از چند لا نخ و ترکیبی از S و Z  تشکیل شده باشد که در نهایت برآیند این تاب ها منجر به خنثی شدن تنش و صفرتاب شدن نخ می‌شود.

نخ های تابیده در جهت S و نخ های تابیده در جهت Z

نخ ها بر اساس درجه تابندگی

بر اساس درجه تابندگی نیز می توان نخ ها را به سه دسته طبقه بندی نمود:

• نخ هایی با تاب کم: این نوع نخ دارای درجه تاب (یا میزان تاب در متر) کمتر از نرمال می باشد. این نخ ها دارای حجم زیاد و زیر دست نرم تر می باشد. از دیگر خصوصیات این نخ ها می توان به استحکام کمتر نسبت به نخ هایی با میزان تاب نرمال اشاره کرد. پارچه تهیه شده از این نوع نخ از لحاظ پرزدهی در درجه ضعیف قرار می گیرد.
• نخ هایی با تاب نرمال: این نوع نخ بر اساس کاربرد و نمره نخ، از نظر تعداد تاب در دسته معمولی قرار می گیرد. این نوع نخ پر تاب و کم تاب محسوب نمی شود.
• نخ هایی با تاب بالا: این نوع نخ دارای میزان تاب بالاتر از حد نرمال می باشد. این نخ دارای زیر دست ناصاف  و زبر بوده و دارا یاستحکام بالا می باشد. از میزان جلای بالاتری نسبت به نخ هایی با تاب نرمال برخوردار است. این نوع نخ ظریفتر و با حجم کمتر دیده می شود و نیز خواص پرزدهی بهتری را برای پارچه ایجاد می کند.

نخ ها بر اساس درجه تابندگی

دسته بندی نخ ها بر اساس تکنولوژی ریسندگی

• نخ های Ring: نخ هایی که با استفاده از ماشین رینگ تهیه شده باشند، تحت این عنوان شناخته می شوند و دارای انواع گوناگون هستند: نخ های کارد شده، نخ های فوق کارد شده، نخ های نیمه شانه شده، نخ های شانه شده، نخ های فوق شانه شده و نخ‌های فشرده.
• نخ های Open-end: این نخ با استفاده از دستگاه Open-end (ریسندگی روتور) تولید می شود. نخ‌های به دست آمده از این فرآیند ارزانتر از نخ رینگ است. این نوع نخ حاوی الیاف کوتاه است، قدرت ضعیفی دارد. این نخ حاوی کثیفی و نقاط شکست بیشتری نسبت به نخ رینگ با ترکیب الیاف مشابه است. درخشندگی و زیردست در این نوع نخ ضعیف می باشد. این نوع نخ دارای بی نظمی های ساختاری زیادی است. در این نوع نخ نیز سه نوع نخ کم تاب، نخ پر تاب و نخ با میزان تاب معمولی قابل تفکیک است.

برای مطالعه بیشتر کلیک کنید: منسوجات هوشمند را بشناسیم

نخ های یکسره فیلامنتی (Filament)

نخی که از رشته ها یا الیاف طولانی پیوسته بهم تابیده شده و کنار هم قرار گرفته، تشکیل شده باشد، نخ رشته ای یا فیلامنتی نامیده می شود. این نوع نخ معمولا از نوع سنتزی یا مصنوعی است. نخ های رشته ای را می توان به صورت زیر طبقه بندی کرد:

• نخ های مونوفیلامنت (تک فیلامنت): نخی که فقط از یک رشته طولانی پیوسته تشکیل شده باشد، نخ تک رشته ای نامیده می شود. به طور کلی یک رشته درشت در آن وجود دارد. این فیلامنت به طور معمول از استحکام خوبی برخوردار است.
• نخ های چند رشته ای: نخی که تشکیل شده از بیش از یک رشته طولانی پیوسته در کنار هم باشد به عنوان نخ چند رشته ای شناخته می شود. این رشته ها ممکن است به واسطه عملیات تاب دهی و جت زنی در کنار یکدیگر قرار داده شده باشند. این نخ ها نیز می توانند از نوع تابیده (S یا Z) و یا از نوع بدون تاب باشند. در این دسته از نخ ها می توان محصولات متنوعی از جمله نخ های تکسچره، حجیم، استرچ و نخ های فانتزی نظیر نخ های اسلب، نخ های بوکله و… را تولید نمود.

انواع نخ فیلامنت

• نخ های تکسچره: در این نخ ها فر و موج و پیچش ایجاد می شود و این عملیات با هدف نزدیک کردن ساختار نخ های سنتزی به نخ های طبیعی صورت می گیرد. الیاف رشته ای کاملا صاف به کمک حرارت و کشش و به کمک تکنیک‌های جدید در سطح دچار تغییر شده و پیچش و درگیری بین فیلامنت های آن ها ایجاد می شود. نایلون و پلی استر دو الیاف اصلی هستند که تحت عملیات تکسچرایزینگ قرار داده می شوند. نخ های تکسچره تنوع زیادی در خواص پارچه ایجاد می کنند. دو نوع اصلی از نخ های تکسچره عبارت هستند از:
• نخ های کشیده شده یا استرچ: این نوع از نخ ها با استفاده چند روش می توان تولید نمود که متداول ترین آن با استفاده از عملیات تثبیت حرارتی برای فیلامنت های ترموپلاستیک (گرمانرم) مانند نایلون و پلی استر می باشد. این نوع نخ قابلیت هایی نظیر ارتجاعیت بالا، کشش زیاد و مقاومت بالا را داراست.

با محصول DTY – نخ تکسچره با تاب مجازی، نفیس نخ بیشتر آشنا شوید

• نخ های حجیم: این نخ‌ها نرم‌تر و انعطاف‌پذیرتر از نخ‌های پر تاب هستند. نخ های حجیم قابلیت پوشانندگی بهتری دارند. پارچه های تولید شده از این نخ ها دارای شفافیت کمتری بوده و بر دو نوع می باشند:نخ های حجیم، نخ های ایرجت یا حجیم حلقه ای

نخ های اسلب: در این مدل نخ، محل های ضخیم با فواصل ثابت و معین وجود دارد. این نخ ممکن است تک لا یا چند لا باشد. این نوع نخ می تواند در بافت پارچه افکت ویژه ای ایجاد کند و در دسته نخ های فانتزی قرار می گیرد.

نخ های اسلب

نخ های بوکله: این نخ ها با استفاده از سه مجموعه نخ : نخ پایه یا هسته، نخ افکت و نخ بایندر تولید می شود و دارای افکت حلقه ای در اطراف نخ پایه یا هسته است. در این نخ، نخ افکت با نخ مغزی به کمک نخ بایندر گره می خورد.

نخ های بوکله

در نهایت

نخ یکی از ضروری ترین محصولات در زندگی بشر است. از تهیه یک پارچه با کیفیت گرفته تا دوخت و دوز یک لباس زیبا و یا از چله گیری یک فرش گر فته تا استفاده آن فرش به عنوان یک کالای اصلی در زندگی، شروع همگی از نخ بوده و هست.

شرکت نفیس نخ همواره به صورت انبوه و با کیفیت بسیار بالا به تولید انواع نخ: DTY – نخ تکسچره با تاب مجازی، POY – نخ نیمه آرایش‌یافته، ATY – نخ ایرتکسچره، FDY – نخ کاملا کشیده شده، TFY – نخ تابیده و محصولات جدید دیگر است. به یاد داشته باشید شرکت نفیس نخ تنها به فکر تولید محصولات جدید و با کیفیت نبوده بلکه نفیس نخ به دنبال خلق ارزش برای مشتریان خود نیز است.